Volgens cijfers van Aurora Energy Research wordt België tegen 2025 een van de aantrekkelijkste markten in Europa voor batterijopslag, dankzij hoge marktopbrengsten, vrijstelling van transmissienettarieven en toegang tot het Capaciteitsvergoedingsmechanisme (CRM). De huidige batterijcapaciteit in België bedraagt minder dan 200 megawatt, maar zal volgens schattingen tegen 2030 vermeerderen tot meer dan 2 gigawatt. Dit is nodig om het net te stabiliseren, aangezien kerncentrales afgebouwd worden en hernieuwbare energiebronnen voor sterkere prijsfluctuaties op de groothandelsmarkt zorgen. In dit artikel lees je welke factoren deze groeimarkt aandrijven, hoe de verdienmodellen van batterijoperatoren evolueren, wat investeerders mogen verwachten en hoe België zich positioneert ten opzichte van andere Europese markten.
Waarom wordt België gezien als een van de aantrekkelijkste markten voor batterijopslag?
België wordt volgens Aurora Energy Research de opkomende Europese hotspot voor batterijopslag, dankzij drie kernfactoren:
- Hoge winstmarges op de balanceringsmarkten
- Vrijstelling van transmissienettarieven
- Volwaardige toegang tot het Capaciteitsvergoedingsmechanisme (CRM)
Deze marktelementen zorgen ervoor dat investeerders makkelijker hun rendement halen. Dankzij piekprijzen op de elektriciteitsmarkt kunnen batterijen goedkoop laden en duur verkopen.
Hoe beïnvloeden transmissiekostenvrijstellingen de rendabiliteit?
De vrijstelling van transmissienettarieven (nettarieven voor het gebruik van hoogspanningsinfrastructuur) vermindert de operationele kosten van batterijprojecten met gemiddeld 10 tot 15%. Dit direct financieel voordeel vergroot het investeringsrendement in België tegenover andere landen waar zulke vrijstellingen niet gelden.
Wat is het Capaciteitsvergoedingsmechanisme (CRM) en waarom is het belangrijk?
Het Capaciteitsvergoedingsmechanisme (CRM) beloont installaties (zoals batterijen) die beschikbaar blijven in periodes van schaarste. Volgens Aurora zal tegen 2028 meer dan 1 gigawatt aan batterijcapaciteit ondersteund worden door het CRM. Dit biedt investeerders vaste jaarlijkse inkomsten.
Wat maakt België aantrekkelijker dan Frankrijk of Nederland?
In vergelijking met Frankrijk of Nederland geniet België van hogere marktopbrengsten op de FCR (Frequency Containment Reserve) en aFRR (automatic Frequency Restoration Reserve)-markten, en een snellere integratie van batterijcapaciteiten binnen het CRM-plan.
Wat is de huidige en verwachte batterijopslagcapaciteit in België?
De batterijcapaciteit in België bedraagt momenteel minder dan 200 megawatt. Volgens Aurora Energy Research zal die tegen 2030 minstens vertienvoudigen, tot boven de 2 gigawatt.
| Jaar | Capaciteit (MW) |
|---|---|
| 2023 | ±180 MW |
| 2025 (verwacht) | ±1.000 MW |
| 2028 (CRM) | >1.000 MW operationeel |
| 2030 | >2.000 MW |
Wat zijn de grootste batterijprojecten in België?
Er zijn minstens 3 gigawatt aan nieuwe batterijprojecten aangekondigd. De grootste projecten zijn onder andere:
- Engie Vilvoorde: 200 MW opslagcapaciteit gepland
- Corsica Sole (ArcelorMittal Gent): 150 MW operationeel tegen 2025
- Storengy Belgium: meerdere locaties in Vlaanderen en Wallonië
Hoe verhoudt deze groei zich tot andere EU-landen?
Hoewel België wordt gezien als “hotspot”, blijft de absolute markt kleiner dan Duitsland (>10 GW), het VK (>8 GW) of Italië (>6 GW). Toch is de groeisnelheid van België hoger, vooral wegens het sterke beleid en gunstige opbrengsten.
Hoe beïnvloeden hernieuwbare energiebronnen de vraag naar batterijopslag?
De opwekking uit wind- en zonne-energie is sterk toegenomen, wat leidt tot extremere prijsfluctuaties op de groothandelsmarkt. Batterijen zijn noodzakelijk om:
- Overproductie tijdelijk op te slaan
- Tekorten snel op te vangen bij daling in zonne- of windopbrengst
Hoeveel zon- en windcapaciteit heeft België?
In 2023 beschikte België over:
- Zon: ±7 GW geïnstalleerd
- Wind: ±4,5 GW (waarvan 2,3 GW offshore)
In 2030 wordt minstens een verdubbeling verwacht, wat de nood aan batterijen verdrievoudigt.
Welke problemen ontstaan zonder voldoende batterijopslag?
Bij onbalans tussen vraag en aanbod stijgen de netspanningsrisico’s en moeten gascentrales bijspringen. Batterijen zijn dan goedkoper en milieuvriendelijker als balanceringsmedium.
Hoe verdienen batterijoperatoren hun inkomsten in België?
Batterijoperatoren in België genereren inkomsten via:
- Balanceringsmarkten (aFRR, FCR, mFRR)
- Prijsschommeling arbitrage
- Capaciteitsvergoedingsmechanisme (CRM)
- Netdiensten (zoals spanningsregulatie)
Wat is het verschil tussen arbitrage en balanceringsdiensten?
- Arbitrage draait rond goedkoop laden en duur verkopen op de markt (kopieert gedrag van energietraders)
- Balanceringsdiensten leveren prestaties op vraag van netbeheerder Elia, en zijn betrouwbaarder qua inkomsten
Worden inkomstenmodelen stabieler of complexer?
De modellen worden complexer door:
- Concurrentie op FCR-markt
- Minder subsidieafhankelijke opbrengsten
- Nadere integratie van handelsalgoritmes met AI
Wat zijn de belangrijkste economische voordelen van batterijopslag?
De economische voordelen bestaan uit:
- Prijsstabilisatie op elektriciteitsmarkt
- Minder nood aan fossiele back-upcentrales
- Lagere kosten voor netuitbreiding (door lokale opslag)
- Lokale werkgelegenheid in installatie & onderhoud
Wat levert 1 MWh batterijopslag op in België?
Afhankelijk van markttoegang:
- FCR-diensten: tot 120.000 €/MW/jaar
- Arbitrage: tussen 20.000 – 70.000 €/MW/jaar
- CRM-vergoedingen: gemiddeld 30.000 €/MW/jaar
Welke beleidsinitiatieven ondersteunen batterijgroei in België?
Belangrijke maatregelen die batterijgroei versnellen:
- Volledige toegang tot CRM
- Tarievenvrijstelling balanceringscapaciteit
- Versneld vergunningentraject voor netkoppeling
Welke rol speelt netbeheerder Elia?
Elia organiseert capaciteitsveilingen (CRM), beheert balanceringsmarkten en ontwikkelt toegangspoorten voor batterijen tot de verschillende markten. Hun systeem “Flex Portal” vergemakkelijkt deelname van kleinere spelers.
Hoe positioneert België zich ten opzichte van andere Europese markten?
België behoort tot de snelst groeiende markten, samen met:
- Ierland: agressief beleid voor flexibiliteit
- Griekenland: sterke CRM-ondersteuning
- Italië: aantrekkelijk arbitragemodel
| Land | Groei-opportuniteit | Marktgrootte (2025) |
|---|---|---|
| België | Hoog | ±1 GW |
| Duitsland | Matuur, traag | >10 GW |
| VK | Matuur, stabiel | ±8 GW |
| Italië | Groeiend | ±6 GW |
| Ierland | Innovatief | ±1,5 GW |
Zijn er investeringskansen voor particulieren of alleen voor industrie?
Industrie is momenteel dominant, maar residentiële opslag (thuisbatterijen) groeit sterk dankzij VREG-nettarieven. Voor particulieren loont opslag bij zelfconsumptie en dynamische tarieven.
Welke subsidies of premies bestaan er voor particulieren?
- ThuisbatterijpRemie Vlaanderen (aflopend sinds eind 2023)
- Verlaagde btw bij combinatie met zonnepanelen
- Lokale premies afhankelijk van gemeente of intercommunale
Wat zijn de technische vereisten om batterijprojecten te realiseren?
Om een grootschalig batterijproject te realiseren heb je nodig:
- Grond of dakoppervlakte
- Primaire netaansluiting bij Elia of distributienet
- Vergunning van Vlaamse overheid of SPW (Wallonië)
- Conformiteit met brand- en veiligheidsnormen (Nederlandse NEN- en Europese IEC-normen)
Hoe lang duurt een vergunningsproces?
Voor grote batterijen (>1 MW) duurt een vergunningsproces 6 tot 12 maanden, afhankelijk van locatie en mobiliteitsimpact. Vlaanderen biedt versneld traject onder Energieclusterregeling.
Welke batterijtechnologieën worden het vaakst gebruikt in België?
De batterijtechnologieën die in België domineren zijn:
- Lithium-ion: 90% marktaandeel (door snelheid en energiedichtheid)
- LFP (Lithium-ijzerfosfaat): opmars bezig vanwege verhoogde brandveiligheid
- Flowbatterijen: experimenteel, maar interessant voor lange opslagduur
| Technologie | Opslagduur | Voordeel |
|---|---|---|
| Lithium-ion (NMC) | 1-4 uur | Hoge energiedichtheid, snelle respons |
| LFP (LiFePO4) | 1-6 uur | Veilig, lagere degradatie |
| Flowbatterijen | 4-10 uur | Geschikt voor langdurige opslag |
Zijn er risico’s verbonden aan investeringen in batterijopslagsystemen?
Ja, de belangrijkste risico’s zijn:
- Prijsdruk bij overaanbod capaciteit op balanceringsmarkten
- Technologische veroudering
- Wijzigingen in overheidsbeleid (zoals terugdraaiende steun)
- Brandveiligheid en chemische stabiliteit
Hoe beperken ontwikkelaars deze risico’s?
- Contracten met vaste CRM-vergoeding
- Combinaties van inkomstenstromen (FCR + arbitrage)
- Permanente monitoring via BMS (Battery Management System)
België ontwikkelt zich razendsnel tot een van de meest aantrekkelijke markten voor batterijopslag in Europa. Dankzij sterke beleidssteun zoals het CRM, hoge opbrengsten op balanceringsmarkten en liberalisering van infrastructuurregulering, zal de batterijcapaciteit in België tot 2030 vertienvoudigen. Voor investeerders, netbeheerders en beleidsmakers biedt dat een unieke kans om het lichtgroene pad richting netstabiliteit en energietransitie te ondersteunen.
Voor particulieren loont het om opslag te combineren met zonnepanelen of dynamische contracten. En bedrijven of projectontwikkelaars die batterijopslag willen inzetten, kijken best naar markten zoals België die technische, economische én beleidsmatige voorwaarden verenigen.