In Vlaanderen is géén stedenbouwkundige vergunning nodig voor zonnepanelen op daken, op voorwaarde dat ze voldoen aan specifieke vorm-, plaatsings- en meldingsvoorwaarden. Voor stekkerzonnepanelen verandert de wetgeving op 17 april 2025: deze plug & play-systemen worden dan officieel toegelaten. Toch is hun vergunningsstatus nog onduidelijk, vooral bij plaatsing buiten het dakoppervlak of op erfgoed. Dakpan-geïntegreerde systemen maken meer kans op vrijstelling. Bij grond- of gevelmontage is altijd een vergunning vereist. In beschermde gebieden gelden sowieso strengere regels. Gemeentelijke meldingsplichten en de impact op gebouwstabiliteit kunnen ook doorslaggevend zijn. In dit artikel lees je alles over de verschillende situaties waarin een vergunning nodig is voor zonnepanelen in 2025, met speciale aandacht voor erfgoedlocaties, meldingsplichten, stekkerpanelen en professionele installaties.
Heb ik in Vlaanderen in 2025 een vergunning nodig voor zonnepanelen op het dak?
Neen, in Vlaanderen is in 2025 géén vergunning vereist voor zonnepanelen die op of in het dakvlak worden geplaatst, op voorwaarde dat de installatie voldoet aan specifieke criteria uit het Vlaamse Vrijstellingsbesluit. Het gaat om daken met een helling of platte daken zonder verhogende constructies.
De voorwaarden voor vrijstelling staan in artikel 2.1, 6° van het Besluit van de Vlaamse Regering van 16 mei 2014. Ze gelden in volgende gevallen:
- De zonnepanelen worden geplaatst parallel aan het dakvlak
- De plaatsing gebeurt op een bij de woning horend gebouw of aanbouw
- Het gebouw zelf is geen beschermde erfgoedsite
Er geldt een bijkomende meldingsplicht in volgende gevallen:
- Gemeente heeft melding via verordening verplicht gemaakt
- Opmerkelijke visuele of bouwtechnische impact (vb. zonnecarport in plaats van dakstructuur)
Melding moet minimaal 20 werkdagen voor de start van de werken gebeuren bij het gemeentebestuur.
Wanneer geldt de uitzondering op de vergunningsvrije plaatsing?
De vrijstelling vervalt in deze situaties:
- Installatie wijkt af van het dakvlak (bijvoorbeeld meerdere meters hoger)
- Zonnepanelen worden bevestigd op gevels
- Plaatsing vindt plaats op een erfgoedlocatie (zie verder)
- Grondmontage of opstelling buiten een gebouwenvolume
In deze gevallen is een vergunning altijd verplicht.
Zijn stekkerzonnepanelen vanaf 17 april 2025 vergunningsvrij?
Neen, stekkerzonnepanelen vallen sinds 17 april 2025 onder een aparte toelating op Vlaams niveau, maar hun vergunningsstatus hangt af van de plaatsing, afmetingen en locatie. Deze systemen worden erkend als technische uitrusting, maar zijn nog geen onderdeel van de expliciete vrijstellingen in het Vrijstellingsbesluit.
Dit is de actuele regelgeving:
- Plug & play-zonnepanelen (max. 800 W) zijn toegelaten
- Ze behoren vermoedelijk onder de ‘technische constructies’ (art. 2.1, 14°)
- De Vlaamse overheid onderzoekt een aparte vrijstelling, met voorwaarden voor erfgoed
- Gemeentes kunnen ze toch meldingsplichtig maken via verordening
Momenteel moet je stekkerzonnepanelen dus melden of vergunningsplichtig behandelen, tenzij expliciet uitgesloten via toekomstige aanpassing van de vrijstellingsregels.
Wat zijn de voorwaarden voor toekomstige vrijstelling van stekkerpanelen?
Volgens de Vlaamse minister van Omgeving worden volgende punten overwogen:
- Maximale afmetingen van paneelstructuur
- Totaalvermogen beperkt volgens elektriciteitswetgeving (<800 W)
- Plaatsing op balkons of gevels enkel in niet-visueel gevoelige zones
- Specifieke regels voor beschermde panden of erfgoedzones
De herziening van het Vrijstellingsbesluit is gepland vóór installatiepiek in zomer 2025.
Lees meer over aanmeldingsplicht voor stekkerzonnepanelen in Vlaanderen
Heb ik een vergunning nodig voor zonnepanelen op beschermd erfgoed?
Ja, in beschermde erfgoedsites is een stedenbouwkundige vergunning altijd vereist, tenzij de zonnepanelen letterlijk in het dak geïntegreerd zijn en deel uitmaken van een breder renovatiedossier. Dit volgt uit het Onroerenderfgoeddecreet en de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening.
Concreet gelden volgende regels:
- Vergunning verplicht bij zichtbaar afwijkende plaatsing op beschermd erfgoed
- Vergunningsvrij enkel bij dakpan- of leiengeïntegreerde zonnepanelen
- Volgens artikel 5.1.1. VCRO moet bij ingrijpende wijziging altijd overleg met de erfgoeddienst gebeuren
Voorbeelden van toegelaten technologieën bij erfgoed:
- Zonnedakpannen (fotovoltaïsche leien of kleipannen)
- Onzichtbaar geïntegreerde systemen in dakkapellen of glasgevels
Zijn er versoepelingen in beschermde dorpskernen of landschappen?
Neen. Beschermde dorpsgezichten en landschappen worden meestal net strenger behandeld dan individuele erfgoedeigenschappen. Daar gelden volgende richtlijnen:
- Plaatsing aan straatzijde meestal uitgesloten
- Inplanting aan achtergevel beperkt toegestaan bij niet-zichtbaarheid
- Schaduwstudies of stijlstudies vereist in omgevingsaanvraag
In alle erfgoedsituaties is dus voorafgaand overleg en deskundig advies nodig.
Wanneer is een melding bij de gemeente verplicht bij plaatsing op een dak?
Een melding is verplicht als de gemeente dit decretaal bepaald heeft via een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening. Zelfs als de installatie vrijgesteld is onder het decreet, moet je dan toch de installatie vooraf melden.
Veel voorkomende gemeentelijke uitzonderingen:
- Gemeente legt meldingsplicht op voor installaties >6 m²
- Verenigingen van mede-eigenaars maken meldingsplicht intern verplicht
- Melding vereist om controle op elektrische veiligheid te onderbouwen
Meldingsplicht betekent:
- Installatie aanmelden via digitaal formulier of aangetekend schrijven
- Minimaal 20 werkdagen vóór uitvoering indienen
- Gemeente kan opmerkingen formuleren, geen weigering
Overtreding op meldingsplicht kan aanleiding geven tot stillegging.
Heb ik een vergunning nodig voor zonnepanelen op een gevel?
Ja, gevelinstallaties van zonnepanelen zijn in 2025 vergunningsplichtig in Vlaanderen. Ze vallen niet onder de gewone vrijstelling voor dakinstallaties, aangezien de oriëntatie en montagewijze afwijkend zijn.
Kenmerken van gevelmontage die vergunningsplichtig maken:
- Panelen hangen loodrecht tegen de voorgevel van het gebouw
- Constructie vereist eigen draagstructuren of beugels op de muur
- Beïnvloeden visueel uitzicht in het straatbeeld
Enkel bij nieuwbouw staat gevelmontage soms gepland in de bouwvergunning zelf.
Heb ik een vergunning nodig voor zonnepanelen op de grond?
Ja, zonnepanelen die op de grond worden geplaatst zijn altijd vergunningsplichtig in Vlaanderen in 2025. Ze vallen onder de regelgeving voor nieuwe technische installaties buiten gebouwenvolume.
Voorwaarden waarbij grondmontage stedenbouwkundig vergunningsplichtig is:
- Panelen worden gemonteerd op frames of draagstructuren
- Panelen bevinden zich op privépercelen of landbouwgrond
- Framehoogte >1 meter, installatie is zichtbaar in omgeving
Grondsystemen worden vaak gebruikt op landbouwbedrijven, buitenverblijven of grote tuinen, maar vereisen altijd technische en stedenbouwkundige goedkeuring.
Bestaan er uitzonderingen voor kleine autonome systemen?
Bij kleine recreatieve installaties (zoals op tuinhuizen of campers) geldt een soepelere regelgeving, maar enkel indien:
- De installatie mobiel en tijdelijk is
- Geen vaste verankering of fundering aanwezig is
- Batterijsystemen off-grid functioneren
Voor vaste stalen of betonnen structuren geldt altijd vergunningsplicht.
Wanneer moet ik een architect inschakelen voor zonnepanelen?
Het inschakelen van een architect is verplicht indien:
- De zonnepanelen het stabiliteitsevenwicht van het gebouw significant beïnvloeden
- De draagstructuur wordt aangepast op een manier die de dakconstructie verzwakt
- Een omvangrijke renovatie samen met de installatie meegaat
Volgens artikel 4.4.1 van het VCRO is bij stabiliteitswijziging de tussenkomst van een architect verplicht. Dit geldt meestal bij:
- Installaties van >25 panelen op oudere daken
- Montage op asbesthoudende daken
- Plaatsing van batterijsystemen in combinatie met aanpassing dragende muren
Een stabiliteitsstudie kan nodig zijn bij oudere gebouwen.
Welke verplichtingen gelden voor bedrijven in 2025?
Vanaf 30 juni 2025 moeten bedrijven in Vlaanderen met een jaarlijks elektriciteitsverbruik van meer dan 1 GWh verplicht zonnepanelen installeren. Deze verplichting vloeit voort uit het Energiebesluit (BS 23/09/2022).
De impact:
- Bedrijven moeten minimaal 12,5 Wp/m² dakoppervlakte gebruiken voor zonnepanelen
- Verplichting geldt enkel voor gebouwen >500 m², in gebruik op 1/1/2023
- Alternatief mogelijk via investering in derden (EPC-contracten)
Er is geen vergunning vereist indien voldaan aan normale plaatsingsvoorwaarden (hellende of platte daken). Wel moet het bewijs van verbruik en projectvoorstel tijdig worden ingediend bij het VEKA.
Geldt deze verplichting ook voor openbare gebouwen?
Ja, ook voor publieke gebouwen met een elektriciteitsverbruik van meer dan 250 MWh per jaar geldt dezelfde verplichting om zonnepanelen te installeren vóór 30 juni 2025. De normen zijn identiek, maar subsidies en begeleiding kunnen via Fluvius of het Departement Omgeving lopen.
Mag ik zonnepanelen plaatsen in een appartement of VME?
In appartementsgebouwen mogen bewoners zonnepanelen laten installeren, maar enkel mits toestemming van de vereniging van mede-eigenaars (VME). De eigendomsstructuur bepaalt de rechten.
Belangrijk:
- PV-installatie moet gebeuren op eigen privatieve dakdelen
- Koppeling met gemeenschappelijke elektriciteit kan enkel na beslissing algemene vergadering (75%-regel)
- Voor individuele stekkerpanelen op balkon moet VME toestaan
Veel VME’s leggen intern ook meldings- of ontwerpplichten op, zelfs los van de stedenbouwkundige regels.
Wat zijn de vergunningsvereisten in Brussel en Wallonië?
De regelgeving verschilt in Brussel en Wallonië van Vlaanderen. In Brussel geldt in 2025:
- Vergunningsvrij op platte daken mits niet zichtbaar vanop straatniveau
- Antswerk vereist bij hellende daken of zichtbare installaties
In Wallonië geldt:
- Vergunning vereist bij grondmontage
- Vrijstelling bij kleinere installaties op daken (<20 m²) zonder visuele impact
Voor stekkerpanelen is nog onduidelijkheid. In beide regio’s wordt Vlaanderen meestal gevolgd, maar gemeentelijke invulling verschilt.
In 2025 zijn zonnepanelen in België grotendeels vergunningsvrij op daken, mits aan specifieke voorwaarden wordt voldaan zoals plaatsing parallel aan het bestaande dakvlak en buiten beschermde erfgoedomgevingen. Stekkerpanelen vallen sinds april 2025 onder een aangepaste toelating, maar blijven voorlopig deels meldings- of vergunningsplichtig afhankelijk van plaats en vermogensgrens. Voor installaties op erfgoed, gevels of de grond is een vergunning verplicht. In appartementsgebouwen en publieke sites zijn bijkomende goedkeuringen van mede-eigenaars of overheden vaak vereist. Gemeentelijke meldingsverordeningen en architectenplicht mogen niet worden onderschat. Raadpleeg altijd het lokale gemeentebestuur en controleer de meest actuele versie van het Vlaamse Vrijstellingsbesluit.
Meer weten of een offerte nodig voor zonnepanelen op maat van jouw woning of bedrijf? Neem contact op met ZEN Zonne Energie voor een betrouwbare installatie met kennis van de Vlaamse wetgeving.