Voor de installatie van de meeste huishoudelijke warmtepompen is in Vlaanderen geen omgevingsvergunning of melding nodig, tenzij het elektrisch vermogen meer dan 5 kW bedraagt of er verticale boringen voor geothermie plaatsvinden.
Een warmtepomp installeren in België vereist in 2025 zelden een omgevingsvergunning, maar in Vlaanderen geldt meestal een meldingsplicht en kunnen milieuvergunningen nodig zijn bij gebruik van grondboringen. In Wallonië mag je bijna altijd zonder vergunning plaatsen, behalve in beschermde zones. Geluidsnormen gelden in beide gewesten. Subsidies zoals de VerbouwPremie in Vlaanderen en de Prime Habitation in Wallonië maken het financieel aantrekkelijker. In dit artikel lees je stap voor stap wanneer je een vergunning nodig hebt, aan welke voorwaarden je moet voldoen en welke subsidies van toepassing zijn. Ook bespreken we het verschillen in wetgeving tussen Vlaanderen en Wallonië, wat geluidseisen inhouden en hoe je een RESCERT-installateur kiest.
Heb je een vergunning nodig voor een warmtepomp in Vlaanderen?
Neen, voor de meeste types warmtepompen onder 200 kW in Vlaanderen is geen voorafgaande omgevingsvergunning nodig. Er geldt wél vaak een meldingsplicht bij de gemeente.
Wanneer geldt er een meldingsplicht in Vlaanderen?
De meldingsplicht is van toepassing voor luchwater-, lucht-lucht- en grondgekoppelde warmtepompen met een drijfkracht van minder dan 200 kW. De melding gebeurt via het Omgevingsloket.
Is er een milieuvergunning nodig voor een warmtepomp?
Ja, voor grond-water of water-water warmtepompen is in bepaalde gevallen een milieuvergunning nodig, vooral als er diepe boringen of grondwaterwinningen plaatsvinden.
Heb je een bouwvergunning nodig voor boringen?
Neen, boringen vereisen geen aparte bouwvergunning. Wel kan je gemeente specifieke voorwaarden opleggen, bijvoorbeeld bij boringen van meer dan 50 meter diep.
Heb je een vergunning nodig voor een warmtepomp in Wallonië?
Neen, Wallonië vereist in de meeste gevallen geen vergunning voor residentiële warmtepompen. Enkel in uitzonderlijke gevallen zijn er andere vereisten.
In welke gevallen geldt een meldingsplicht in Wallonië?
Installaties die impact hebben op het milieu, zoals grondboringen, kunnen een meldingsplicht of zelfs een vergunning vereisen. Informeer bij het lokale gewestloket.
Wanneer geldt een vergunningsplicht in beschermde zones?
Voor woningen in beschermde gebieden, zoals rond erfgoed of natuurgebieden, moet je een vergunning aanvragen bij het Directoraat Ruimtelijke Ordening van Wallonië. Ook visuele aanpassingen (zoals buitentoestellen) kunnen bijkomende regels hebben.
Welke geluidseisen gelden voor warmtepompen in België?
Warmtepompen mogen niet meer dan 45 dB(A) op de perceelsgrens produceren tijdens de nacht (22u-7u). Deze norm geldt zowel in Vlaanderen als Wallonië.
Hoe worden geluidseisen gecontroleerd?
Installateurs moeten bij oplevering een technische fiche leveren met geluidsvermogensniveau (LwA). Bij klachten voert de gemeente of het agentschap leefmilieuinspecties uit.
Wat zijn maatregelen tegen geluidshinder?
Gebruik van geluiddempende omkastingen, plaatsing op trillingsvrije funderingen en positionering aan niet-buurgerichte gevels helpt geluidsoverlast te beperken.
Welke invloed hebben de regels op verschillende types warmtepompen?
De vergunningsvereisten verschillen per type warmtepomp. Niet elk systeem vereist een melding of extra goedkeuring.
| Type warmtepomp | Meldplicht | Milieuvergunning | Bouwvergunning |
|---|---|---|---|
| Lucht-lucht | Ja | Neen | Neen |
| Lucht-water | Ja | Neen | Neen |
| Grond-water (<50 m) | Ja | Ja (afhankelijk van locatie) | Neen |
| Grond-water (>50 m) | Ja | Ja (verplicht) | Soms |
| Water-water | Ja | Ja (verplicht) | Neen |
Welke installaties vermijden best vergunningstrajecten?
Wie een lucht-lucht of lucht-water warmtepomp < 200 kW kiest, vermijdt vrijwel altijd extra procedures. Dit is ideaal voor woningrenovaties zonder vertraging.
Welke subsidies kan je in Vlaanderen aanvragen voor een warmtepomp?
In Vlaanderen biedt de Mijn VerbouwPremie financiële steun tot €4.000 voor een warmtepompinstallatie, afhankelijk van gezinsinkomen en type apparaat.
Voor welke types warmtepompen geldt de Mijn VerbouwPremie?
Premies gelden voor:
- Lucht-water warmtepompen
- Grond-water warmtepompen
- Hybride warmtepompen
- Geothermische systemen
| Type warmtepomp | Premiebedrag (particulier) |
|---|---|
| Lucht-water | €300 tot €1.500 |
| Grond-water | €1.500 tot €4.000 |
| Hybride systeem | €300 tot €1.000 |
Wat zijn de subsidievoorwaarden?
- Installatie door RESCERT-gecertificeerd plaatser
- Gebouw aangesloten vóór 2014 op stroomnet
- Factuurdatum niet ouder dan vijf jaar na aanvraag
Welke warmtepompsubsidies gelden in Wallonië?
De Prime Habitation voorziet in Wallonië een subsidie die varieert van €600 tot €3.600, op basis van het netto belastbaar gezinsinkomen.
Wat zijn de inkomensgrenzen voor de premie in Wallonië?
| Inkomen | Max. premie (€) |
|---|---|
| < €21.900 | €3.600 |
| €21.901 – €31.700 | €2.800 |
| €31.701 – €43.200 | €1.200 |
| > €43.200 | €600 |
Wat zijn de voorwaarden voor de Prime Habitation?
- Energieaudit verplicht
- Installatie door erkend aannemer
- Opname in Kruispuntbank van Ondernemingen verplicht
Hoe verloopt de melding of vergunningaanvraag praktisch?
Voor meldingsplichtige installaties moet je de aanvraag indienen via het omgevingsloket van je gewest. Vergunningen voor boringen gaan via Departement Omgeving (Vlaanderen) of SPW–Territoriale Ontwikkeling (Wallonië).
Welke documenten zijn nodig?
- Technische fiche installatie
- Geluidsverklaring
- Kaart met boring of buitenunitplaatsing
- RESCERT-installatiebewijs
Hoe lang duurt de goedkeuring?
Meldingen nemen doorgaans binnen de 30 dagen verwerkingstijd in. Een vergunning voor grondboringen kan 2 tot 4 maanden in beslag nemen.
Wat is een RESCERT-installateur en waarom verplicht?
Een RESCERT-gecertificeerde installateur is erkend volgens de Belgische norm voor hernieuwbare energie, en verplicht bij het verkrijgen van premies in Vlaanderen.
Hoe vind je een RESCERT-installateur?
Via de officiële RESCERT-database op rescert.be kan je filteren op geolocatie, type, specialisatie (zoals geothermie) en btw-nummer.
Wat gebeurt als je geen erkende installateur gebruikt?
Je komt dan niet in aanmerking voor premies en bij problemen wordt je installatie niet erkend door verzekeraars of officiële inspectiediensten.
Welke regionale verschillen zijn er nog tussen Vlaanderen en Wallonië?
Naast andere subsidies en meldprocedures verschillen de twee gewesten ook in handhaving, begeleiding en informatiekanalen.
| Onderdeel | Vlaanderen | Wallonië |
|---|---|---|
| Premie | Mijn VerbouwPremie | Prime Habitation |
| Installateursregister | RESCERT | Kruispuntbank Ondernemingen |
| Meldingsloket | Omgevingsloket Vlaanderen | SPW Énergie |
| Geluidsnormen | 45 dB(A) op perceelsgrens | Idem |
| Energieaudit vereist? | Neen | Ja |
Wat gebeurt er als je zonder melding of vergunning installeert?
Illegaal installeren leidt tot administratieve boetes en mogelijke verwijdering van de installatie. Gemeenten en milieuinspectie hebben controlebevoegdheid.
Hoe hoog zijn de boetes?
Afhankelijk van de inbreuk variëren deze tussen €250 en €2.500, exclusief herstelkosten of juridische procedures.
Kan je melding retroactief indienen?
Neen, meldingen en vergunningen moeten steeds voor aanvang van de werken worden aangevraagd. Retroactieve regularisatie kan in uitzonderingen, maar vergroot je risico aanzienlijk.
Welke stappen neem je best vooraf aan installatie?
Om juridische problemen of subsidie-uitval te vermijden, volg je best dit stappenplan:
- Bepaal type warmtepomp
- Informeer bij gemeente over meldplicht
- Kies een RESCERT-installateur
- Laat energieaudit uitvoeren (Wallonië)
- Meld installatie via online loket
- Laat installatie uitvoeren met garantieverklaring
- Vraag premie aan met factuur en bewijsinstallatie
Een vergunningsaanvraag is vaak niet verplicht, maar de meldingsplicht is dat wel bijna altijd. Voor geothermische systemen of installaties in beschermde zones gelden strengere regels. Vlaanderen en Wallonië hanteren elk een eigen premiesysteem en meldingsprocedure. Door te starten met een degelijke voorbereiding – inclusief informeren bij de gemeente en het inschakelen van een erkende installateur – kan je veilig, legaal én voordelig een warmtepomp plaatsen. Neem altijd contact op met je gemeentebestuur voor de lokale interpretatie van de regels. Zo vermijd je vertraging, boetes en verlies van premies. Voor een correcte installatie en begeleiding raden we aan om in zee te gaan met een RESCERT-gecertificeerde partner zoals Zen Zonne Energie.