Warmtepomp verwarming is een duurzame manier om uw woning te verwarmen door warmte te onttrekken aan de omgeving (lucht, bodem, water) en deze via een afgiftesysteem zoals vloerverwarming of radiatoren aan de woning af te geven. Systemen variëren van all-electric, die volledig gasloos werken, tot hybride modellen die samenwerken met een cv-ketel. Voor optimaal comfort en rendement zijn goede isolatie en een lagetemperatuur afgiftesysteem cruciaal.
Warmtepompen halen tot 75% van hun warmte uit de lucht, bodem of het grondwater, wat hen vijf keer efficiënter maakt dan een traditionele gascondensatieketel. In 2025 zijn lucht-water warmtepompen het populairst in België, mede dankzij premies tot 6.480 euro voor eigenaars-bewoners en premies per kWh elektriciteit bij EPC-labelsprongen. In dit artikel lees je alles over de werking van een warmtepomp, de verschillende soorten systemen (lucht, bodem, grondwater), hun efficiëntie, reële verbruikscijfers, subsidiemogelijkheden en wanneer een hybride systeem meer voordeel biedt.
Wat is een warmtepomp en hoe werkt ze?
Een warmtepomp is een toestel dat omgevingswarmte (uit lucht, bodem of water) omzet naar bruikbare warmte voor verwarming of sanitair warm water. Ze werkt via een gesloten koelkringloop die vier hoofdcomponenten bevat.
De vier essentiële onderdelen van een warmtepomp en hun functies zijn:
- Verdamper: Onthoudt warmte uit een externe bron (lucht, bodem of water) en doet het koelmiddel verdampen.
- Compressor: Perst het dampvormige koelmiddel samen, verhoogt de druk en dus de temperatuur.
- Condensor: Staat warmte weer af aan het verwarmingssysteem van de woning.
- Expansieventiel: Laat druk en temperatuur van het koelmiddel dalen zodat de kringloop opnieuw start.
De efficiëntie van dit proces wordt uitgedrukt door de COP (Coefficient of Performance). Een COP van 4 betekent dat voor elke kWh aan elektriciteit, er 4 kWh aan warmte wordt geleverd.
Is een warmtepomp rendabel in België?
Ja, een warmtepomp is rendabel wanneer je woning voldoende geïsoleerd is (EPC-label A of B). Studies van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) tonen aan dat warmtepompen vooral in goed geïsoleerde nieuwbouw en na grondige renovatie (> dak, muren, ramen) economisch aantrekkelijk zijn door het lage verbruik.
Welke soorten warmtepompen zijn er in België in 2025?
De warmtepompsystemen in België vallen in drie hoofdcategorieën: lucht-, grond- en watergebaseerde warmtepompen.
De beschikbare soorten warmtepompen in België en hun typische kenmerken vind je hieronder.
| Type | Warmtebron | Installatiekost (gem. €) | COP-gemiddelde | Toepassing |
|---|---|---|---|---|
| Lucht-water warmtepomp | Buitenlucht | €8.000 – €14.000 | 3,2 – 4,2 | Renovatie & nieuwbouw |
| Bodem-water warmtepomp | Diepe bodemlagen | €12.000 – €25.000 | 4,5 – 5,5 | Nieuwbouw, groot terrein |
| Grondwater-water warmtepomp | Diep grondwater | €15.000 – €30.000+ | 5,0 – 6,0 | Industriële toepassingen |
Hoe werkt een lucht-water warmtepomp?
Een lucht-water warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht, zelfs bij temperaturen tot -15°C. Dit type is in 2025 het populairst vanwege zijn beperkte installatiekost en flexibiliteit. Ook hybride combinaties met een gasketel komen vaak voor in renovaties.
Hoe werkt een bodem-water warmtepomp?
Een bodem-water warmtepomp maakt gebruik van geothermische sondes die tot 150 meter in de grond boren, of horizontale captatienetten (dieper dan 1,5 meter). Het systeem vereist een vergunning (VCRO/Bodemonderzoek) en een tuin met voldoende ruimte.
Hoe werkt een water-water warmtepomp?
Deze onttrekt de warmte uit het grondwater via twee boringen: een aanvoerput en een retourput. Het rendement is het hoogst, maar deze toepassing vergt een goede bodemgesteldheid, wat het geschikt maakt voor projecten met hoge warmtevraag (appartementen, bedrijfsgebouwen).
Wat bepaalt de efficiëntie van een warmtepomp?
De efficiëntie van een warmtepomp wordt bepaald door de verhouding tussen geleverde warmte en gebruikte elektriciteit. De belangrijkste parameters zijn:
- COP (Coefficient Of Performance): Meet de directe efficiëntie. Hoe hoger, hoe zuiniger.
- SCOP (Seasonal COP): Gemiddeld jaarverbruik.
- Temperatuurniveau verwarming: Lage temperatuurverwarming (bv. vloerverwarming) verhoogt COP.
- Isolatiegraad woning: Hoe beter geïsoleerd, hoe minder energieverbruik.
- Buitenluchttemperatuur: Lucht-water warmtepompen zijn gevoeliger voor koude temperaturen.
Welke verwarmingssystemen zijn compatibel met een warmtepomp?
De efficiëntie is het hoogst bij laagtemperatuursystemen zoals:
- Vloerverwarming
- Laagtemperatuur convectoren
- Wandverwarming
Radiatoren vereisen hogere aanvoertemperaturen (>55°C), wat het rendement verlaagt, tenzij uitgerust met LT-radiatoren.
Wat is het COP en SCOP verschil?
- Een lucht-water warmtepomp kan een COP van 4,0 leveren bij 7°C buitentemperatuur en 35°C aanvoer.
- Een SCOP van dezelfde installatie schommelt tussen 3,2 – 3,5 op jaarbasis in België (Bron: VEKA/ODE Vlaanderen 2024 rapport).
Wat kost een warmtepomp in België in 2025?
De kostprijs van een warmtepomp in België hangt af van het type, het vermogen, en de moeilijkheidsgraad van de installatie. Hier is een indicatieve lijst.
| Type | Totale installatiekost (inclusief btw) |
|---|---|
| Lucht-water | €8.000 – €14.000 |
| Bodem-water | €12.000 – €25.000 |
| Grondwater-water | €15.000 – €30.000+ |
| Hybride | €6.000 – €10.000 |
Welke factoren beïnvloeden de prijs van een warmtepomp?
- Vermogen en merk van de warmtepomp
- Aanpassingen aan afgiftesysteem (vloerverwarming)
- Eventuele renovatie van leidingen of elektriciteit
- Type warmtenet (monobloc of split-unit)
- Servicecontracten en onderhoud
Welke premies en subsidies zijn mogelijk in België in 2025?
In 2025 biedt de Vlaamse overheid aantrekkelijke subsidies aan via het loket van Mijn VerbouwPremie en Fluvius, bedoeld voor wie de woning energiezuiniger maakt.
| Regio | Subsidiebedrag Lucht-Water | Subsidiebedrag Bodem-Water | Voorwaarden |
|---|---|---|---|
| Vlaanderen | €2.250 – €6.480 | €4.000 – €6.825 | EPC-label E of slechter, bewoner zelf |
| Wallonië | €1.300 – €4.000 | Tot €6.000 | Op basis van inkomenscategorie |
| Brussel | €1.200 – €3.000 | Tot €5.000 | RenoRen platform |
Wat is MijnVerbouwPremie?
Dit is het centraal platform in Vlaanderen voor renovatiesubsidies, gefocust op energetische verbeteringen. Je vraagt hier de premie digitaal aan via een E-ID en facturen na uitvoering.
Zijn er netvergoedingstarieven op warmtepompverbruik?
Ja. In Vlaanderen geldt sinds 2023 een capaciteitstarief, wat gebruikers stimuleert om het verbruik te spreiden. Een warmtepomp met slim sturing (domotica/thermostaat) kan het piekverbruik beperken.
Hoeveel verbruikt een warmtepomp gemiddeld per jaar?
Het elektriciteitsverbruik van een lucht-water warmtepomp voor een gemiddeld Belgisch gezin van 4 personen in een goed geïsoleerde woning varieert tussen de 2.500 – 4.000 kWh/jaar.
Voor een water-water warmtepomp is dat 2.000 – 3.000 kWh/jaar, afhankelijk van de SCOP van de installatie en woninggrootte.
Wat kost dat dan op de jaarrekening?
Bij 35 cent/kWh betalen gezinnen met een lucht-water warmtepomp:
- 3.000 kWh x €0,35 = €1.050/jaar (verwarming + warm water)
- Ter vergelijking: gasverbruik bij een ketel = ± €1.700 – €2.400 per jaar
Wat is het verschil tussen monobloc en split-unit warmtepompen?
Het verschil tussen een monobloc en split-unit lucht-water warmtepomp zit in de plaatsing van de koeltechnische componenten:
- Monobloc: Alle componenten zitten in één buitenunit. Snelle installatie. Na installatie is het enkel met water verbonden binnen.
- Split-unit: Buiten- en binnenunit zijn met koelmiddelbuizen verbonden. Installatie vereist certificatie koeltechnicus. Biedt meer flexibiliteit bij binnenunits.
Beide systemen bieden evenveel rendement, maar monoblocs worden vaker gebruikt bij renovatie als binnenruimte ontbreekt.
Is een hybride warmtepomp een goed alternatief?
Ja, vooral in bestaande woningen met matige isolatie of klassieke radiatoren. Een hybride warmtepomp combineert een kleine lucht-water warmtepomp met een gasketel, wat flexibiliteit biedt bij koude periodes of hoge warmtevraag.
Wanneer kies je voor een hybride?
- Bij EPC-label D of hoger
- Bij oudere woningen zonder vloerverwarming
- Als overbrugging naar een “volledig elektrisch” systeem
Je ontvangt ook voor hybride systemen een premie tot €2.500.
Kan een warmtepomp ook koelen?
Ja. De meeste warmtepompen mét binnenunit werken ook omgekeerd in de zomer via passieve of actieve koeling.
- Actieve koeling: Compressiecyclus draait om (vergelijkbaar met airco)
- Passieve koeling: Enkel bij bodem-water TYPE, koelt via natuurlijke bodemtemperatuur, zeer energiezuinig
Dit maakt dat een warmtepomp bij uitstek ook geschikt is voor de opwarming én afkoeling van moderne woningen.
Is een warmtepomp combineren met zonnepanelen aan te raden?
Zeker. Door een warmtepomp te combineren met zonnepanelen of thuisbatterij verminder je het netverbruik aanzienlijk.
- Vermogen warmtepomp = 3 – 6 kW
- Aanbevolen PV-installatie: 6 – 8 kWp
- Met injectiebeperking en energiemanagement haal je het maximum uit je installatie
Zo verlaag je je elektriciteitsfactuur tot quasi nul, afhankelijk van je verbruik en opwek.
Warmtepompen bieden in België in 2025 een duurzame en economisch verantwoorde oplossing voor verwarming en sanitair warm water. Dankzij premies van tot wel €6.825 in Vlaanderen, zeer lage verbruikskosten en compatibiliteit met zonnepanelen, vormen ze de ideale stap naar energieneutraal wonen. Door hun variëteit in configuraties—lucht, bodem, water of hybride—kan je je systeem perfect afstellen op jouw woningtype en stroomverbruik. Wil je professioneel advies of offertes vergelijken voor jouw warmtepompinstallatie? Zen Zonne Energie helpt je graag verder.