Passieve koeling met warmtepomp: uitleg, werking & voordelen

Passieve koeling, ook wel natuurlijke koeling genoemd, is een energiezuinige manier om uw woning te koelen met een geothermische warmtepomp (bodem/water of water/water). Hierbij wordt de koude uit de bodem of het grondwater direct gebruikt om het water in uw vloer- of wandverwarmingssysteem te koelen, zonder dat de compressor van de warmtepomp actief hoeft te draaien. Dit resulteert in een zeer laag energieverbruik voor koeling, vaak slechts €15 per jaar.

Passieve koeling met warmtepomp



Passieve koeling met een warmtepomp maakt het mogelijk om je woning tijdens warme zomerdagen comfortabel koel te houden zonder gebruik te maken van een energieverslindend aircosysteem. Door gebruik te maken van de constante temperatuur van de aardbodem, wordt de warmte uit de woning op een natuurlijke manier afgevoerd. In dit artikel ontdek je hoe passieve koeling werkt in combinatie met een warmtepomp, waarom het in België steeds populairder wordt in 2025, en of het voor jouw situatie een geschikte oplossing is. Je leest welke technieken en systemen eraan te pas komen, wat de voordelen en nadelen zijn en welke toepassingen het best bij Belgische woningen passen.

Wat is passieve koeling met een warmtepomp?

Passieve koeling met een warmtepomp is een techniek waarbij de koelcapaciteit van de bodem, eerder dan van mechanische compressie, wordt gebruikt om een woning af te koelen. In plaats van een compressor die actief moet koelen, wordt enkel een circulatiepomp ingeschakeld, waardoor je significant minder energie verbruikt.

Wat is passieve koeling met een warmtepomp

Wat betekent ‘passief’ in passieve koeling?

Het woord ‘passief’ geeft aan dat de compressor van de warmtepomp niet actief draait. Hierdoor gebruik je enkel een kleine hoeveelheid stroom voor de circulatie van water door het systeem.

Welke types warmtepompen zijn geschikt voor passieve koeling?

  • Geothermische warmtepompen (met bodemlussen of verticale sondes)
  • Water/water-warmtepompen

Is passieve koeling hetzelfde als natuurlijke ventilatie?

Neen. Natuurlijke ventilatie is afhankelijk van luchtstromingen via ramen en ventilatieroosters. Passieve koeling gebruikt via de warmtepomp.

Hoe werkt passieve koeling bij een geothermische warmtepomp?

Passieve koeling werkt bij geothermische warmtepompen via een warmtewisselaar die koude onttrekt uit de bodem. Deze koude energie wordt verspreid via afgiftesystemen zoals vloerverwarming of plafondkoeling.



Hoe werkt passieve koeling bij een geothermische warmtepomp

Welke temperatuur heeft de bodem in België gemiddeld?

De temperatuur van de Belgische bodem op ±100 meter diepte bedraagt gemiddeld 12°C en blijft het hele jaar door constant.

Hoe wordt warmte onttrokken aan de woning?

De circulatiepomp transporteert verwarmd water vanuit het gebouw naar de bodem, waar die warmte wordt afgevoerd. De koelere vloeistof komt terug en koelt de woning.

Hoeveel energie verbruikt een passief koelende warmtepomp?

Passieve koeling verbruikt gemiddeld slechts 5 tot 10% van de stroom van actieve koeling met compressor. Enkel de circulatiepompen draaien continu.

Wat zijn de voordelen van passieve koeling met een warmtepomp?

De voordelen van passieve koeling met een warmtepomp zijn energiezuinigheid, comfort, milieuvriendelijkheid en fiscale voordelen.

Hoeveel EPB-punten kan je winnen met passieve koeling?

Volgens de Vlaamse EPB-regelgeving levert passieve koeling tot 7 E-punten op, wat resulteert in interessante fiscale voordelen of premies.

Is het comfort vergelijkbaar met traditionele airco?

Ja. Het zorgt voor een gelijkmatige afkoeling zonder tocht, ideaal voor mensen die gevoelig zijn aan droge of koude luchtstromen van airconditionings.

Leidt passieve koeling tot CO₂-reductie?

Ja. Omdat er geen actieve koeling nodig is, daalt het elektriciteitsverbruik aanzienlijk, wat op zijn beurt minder CO₂-uitstoot betekent.

Wat zijn de nadelen van passieve koeling met een warmtepomp?

De nadelen van passieve koeling draaien vooral rond installatiekosten, complexiteit, en ruimtevereisten voor grondboringen.

Waarom is de installatieprijs hoger dan andere koelsystemen?

Een geothermische warmtepomp vereist grondboringen tot 100 meter diepte en een goede afstemming met binneninfrastructuur, wat de installatiecomplexiteit verhoogt.

Is het geschikt voor appartementen of rijwoningen?

Niet altijd. Voor systemen met verticale sondes is toegang tot een geschikte tuin of buitenruimte nodig. Voor compacte woningen is het minder haalbaar.

Hoe lang duurt de terugverdientijd?

De gemiddelde terugverdientijd in België bedraagt 10 tot 15 jaar, afhankelijk van verbruik, premies en gebruikte energiebron.

Hoe past passieve koeling binnen het Belgische klimaat in 2025?

In België, waar de zomerse hittegolven toenemen en de EPB-eisen strenger worden, zal vraag naar duurzame koelopties zoals passieve systemen verder groeien tegen 2025.

Welke premies of fiscale voordelen zijn er in Vlaanderen?

Vlamingen kunnen genieten van fluvius-premies en vermindering op onroerende voorheffing bij energiebesparende investeringen zoals warmtepompen met passieve koeling.

Wordt passieve koeling steeds populairder in renovaties?

Ja. Steeds meer renovatieprojecten voorzien geïntegreerde bodembronnen of combineren met andere duurzame technieken (zoals zonnepanelen of vloerverwarming).

Welke afgiftesystemen zijn geschikt voor passieve koeling?

De ideale afgiftesystemen voor passieve koeling zijn diegene die grote oppervlakken gebruiken voor lage temperatuuruitwisseling.

  • Vloerverwarming: optimaal rendement door hoge warmte-overdrachtsefficiëntie
  • Plafondkoeling: zeer aangename afgifte van koudestraling
  • Wandkoeling: efficiënter dan luchtstroomsystemen, maar minder gebruikt

Hoe verhoudt passieve koeling zich tegenover actieve koeling?

Passieve koeling verbruikt tot 90% minder energie dan actieve systemen en vereist geen compressorwerking. Actieve koeling is echter krachtiger in beperkte ruimtes of bij extreme hitte.

Kenmerk Passieve Koeling Actieve Koeling (Airco)
Stroomverbruik Laag (5–10%) Hoog
Koelcapaciteit Beperkt en gradueel Krachtig en direct
Comfortniveau Constante temperatuur zonder tocht Snelle afkoeling, mogelijk tocht
Milieuvriendelijkheid Hoog Lager

Welk onderhoud vereist passieve koeling?

Passieve koeling vereist minimaal onderhoud aangezien er weinig bewegende onderdelen zijn. Jaarlijkse controle van de circulatiepomp en warmtepomp is aangeraden.

Welke merken en installateurs zijn betrouwbaar in België?

Zen Zonne Energie is een van de toonaangevende Belgische aanbieders van warmtepompen en systemen voor passieve koeling. Andere courante merken zijn Vaillant, NIBE, Viessmann en Daikin. Vraag steeds naar gecertificeerde installateurs en laat vooraf een grondige studie of bodemscan uitvoeren.

Wat is de prijs voor een systeem met passieve koeling?

De gemiddelde kosten voor een geothermische warmtepomp met passieve koeling schommelen tussen:

    • €18.000 – €30.000 voor een standaardinstallatie met bodemsondes
    • Prijs beïnvloed door bruikbare oppervlakte, diepteboringen en afgiftesysteem
    • Premies tot €4.000 mogelijk afhankelijk van het EPC en de netbeheerder (bv. Fluvius)

Passieve koeling met een warmtepomp biedt in België een toekomstgerichte manier van koelen zonder intensief energieverbruik. Dankzij de constante temperatuur van de bodem en de inzet van lage temperatuur afgiftesystemen zoals vloerverwarming, blijft je woning aangenaam fris tijdens hitteperiodes. Door de EPB-voordelen, verduurzaming en comfort is het een interessante keuze, zeker in combinatie met andere duurzame oplossingen zoals zonnepanelen en warmtepompboilers. Denk wel aan de hogere initiële kostprijs en technische uitvoering. Voor wie investeert in het klimaat van morgen, biedt passieve koeling vandaag al het antwoord.