Een water-water warmtepomp, een type geothermische warmtepomp, haalt warmte uit grondwater via twee geboorde putten (een onttrekkings- en een injectieput) om uw woning en sanitair water te verwarmen. Dankzij de constante temperatuur van grondwater (ca. 10°C) biedt dit systeem een zeer hoog en stabiel rendement, zelfs in de winter. De kosten zijn aanzienlijk , maar er zijn subsidies beschikbaar en het systeem kan ook passief koelen.
Water-water warmtepompen winnen in 2025 verder aan belang als energie-efficiënte verwarmingstechniek in België. Deze systemen gebruiken grondwater als energiebron, wat resulteert in een uitzonderlijk hoog rendement tot vijf keer het elektriciteitsverbruik. De investering ligt wel beduidend hoger dan bij andere types warmtepompen zoals lucht-waterwarmtepompen, maar dit wordt op termijn gecompenseerd door lage verwarmingskosten en lange levensduur. In dit artikel van Zen Zonne Energie lees je alles over de werking van een water-water warmtepomp, de installatiekosten, rendement, subsidies in Vlaanderen en de voorwaarden waaraan je woning en bodem moeten voldoen. Ook komen de voor- en nadelen uitvoerig aan bod.
Wat is een water-water warmtepomp en hoe werkt ze?
Een water-water warmtepomp is een geothermisch verwarmingssysteem dat warmte onttrekt aan grondwater via een gesloten of open bronsysteem en via een warmtepomp afgeeft aan een verwarmingssysteem zoals vloerverwarming of radiatoren.
Hoe wordt warmte onttrokken aan het grondwater?
Warmte wordt onttrokken via een onttrekkingsput die grondwater oppompt met een gemiddelde temperatuur van 10°C tot 14°C. De warmtewisselaar van de pomp neemt deze thermische energie op. Het afgekoelde water wordt daarna teruggevoerd naar de bodem via een infiltratieput.
Uit welke onderdelen bestaat het koelkringproces?
Het koelkringproces van de warmtepomp omvat vier essentiële onderdelen:
- Compressor: verhoogt de druk en temperatuur van het koelmiddel.
- Condensor: geeft warmte af aan het afgiftesysteem van de woning.
- Expansieventiel: verlaagt de druk van het koelmiddel.
- Verdamper: neemt warmte op uit het grondwater.
Wat zijn open en gesloten bronsystemen?
Bij een open bronsysteem circuleert grondwater tussen twee putten. Bij een gesloten bronsysteem (bijvoorbeeld met U-leidingen) circuleert een antivriesmengsel in gesloten buizen, zonder direct contact met grondwater.
Wat kost een water-water warmtepomp in België in 2025?
De installatie- en materiaalprijs voor een water-water warmtepomp ligt aanzienlijk hoger dan andere warmtepompen, en bedraagt gemiddeld tussen de € 20.000 en € 40.000, afhankelijk van diepte, debiet en vermogensbehoefte.
Welke factoren beïnvloeden de totale kost?
De totale kost wordt bepaald door:
| Kostcomponent | Prijsindicatie |
|---|---|
| Warmtepompunit | € 7.000 – € 12.000 |
| Boringen (2 putten) | € 8.000 – € 15.000 |
| Aansluiting & plaatsing | € 3.000 – € 7.000 |
| Elektrische voorzieningen & sturing | € 1.000 – € 3.000 |
| Totaal | € 20.000 – € 40.000 |
Zijn er terugkerende jaarlijkse kosten?
Ja, jaarlijkse kosten omvatten:
- Onderhoudscontract: gemiddeld € 150 – € 300/jaar.
- Elektriciteitsverbruik: 1.500 tot 2.000 kWh/jaar, afhankelijk van pompvermogen.
- Vergunningen en keuringen: locatieafhankelijk, meestal eenmalig.
Welk rendement haalt een water-water warmtepomp?
Het rendement van een water-water warmtepomp wordt uitgedrukt in de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) en bedraagt gemiddeld 4,5 tot 5,5, wat betekent dat voor elke kWh elektriciteit er 4,5 tot 5,5 kWh warmte wordt geproduceerd.
Waarom is het rendement hoger dan bij luchtwarmtepompen?
Grondwater heeft een constante temperatuur, ook in de winter, wat zorgt voor een stabiel werkingspunt van de pomp en minder werk voor de compressor. Bij lucht-waterpompen zakt het rendement bij vriestemperaturen.
Wat zijn gemiddelde verbruikswaarden?
Voor een gezin van 4 in een goed geïsoleerde woning met vloerverwarming ligt het verbruik tussen:
- Elektrisch verbruik: 1.500 – 2.500 kWh/jaar.
- Warmtevraag (thermisch): 7.000 – 12.000 kWh/jaar.
- SCOP: tussen 4,5 en 5,5.
Is mijn woning geschikt voor een water-water warmtepomp?
Niet elke woning is geschikt voor dit type warmtepomp. De noodzakelijke voorwaarden zijn technisch en geologisch.
Welke geologische aspecten zijn nodig?
De belangrijkste eisen voor de bodem:
- Voldoende grondwaterlaag tussen 20 m – 150 m diepte.
- Debietcapaciteit van minimum 1 m³/u per kW warmtevraag.
- Doorlatende bodemlaag (bijv. zand of grind, niet klei of leem).
Hoe wordt dit onderzocht?
Een hydrogeologisch bodemonderzoek wordt uitgevoerd om de aanwezigheid, diepte en doorlatendheid van de waterlaag te bepalen. Dit kost gemiddeld € 1.000 – € 2.000.
Wat zijn de grootste voordelen van een water-water warmtepomp?
De voordelen van water-water warmtepompen liggen hoofdzakelijk in de hoge efficiëntie en brede toepasbaarheid voor verwarming en koeling.
| Voordeel | Detail |
|---|---|
| Zeer energie-efficiënt | SCOP tot 5,5 |
| Geschikt voor koeling én verwarming | Passieve koeling via grondwater |
| Laag elektriciteitsverbruik | 3 tot 5 keer lager dan bij klassieke ketels |
| Lange levensduur | Compressor 20 jaar, broninstallatie 50+ jaar |
| Geruisloos systeem | Geen buitenunit nodig, geen mechanische ventilator |
Wat zijn de nadelen en beperkingen?
Er zijn ook niet te onderschatten nadelen die een impact hebben op toegankelijkheid en installatie.
| Nadeel | Uitleg |
|---|---|
| Hoge investeringskosten | € 20.000 – € 40.000 |
| Vergunningsplichtig | Grondwaterwinning vereist meldings- of vergunningsplicht |
| Bodem niet altijd geschikt | Klei-, leem- of gesteentebodems verhinderen debiet |
| Plaatsing is complex | Vereist gespecialiseerde techniekers & boringen |
Zijn er subsidies voor water-water warmtepompen in Vlaanderen?
Ja, vanaf 2025 bestaan er regionale premies en fiscale voordelen voor warmtepompen binnen het kader van de energie- en klimaatstrategie van het Vlaams gewest.
Welke Vlaamse premies zijn beschikbaar?
De voornaamste subsidies in 2025 in Vlaanderen zijn:
- Mijn VerbouwPremie:
- Voor woningen voor 2014
- Ca. € 4.000 – € 6.000, afhankelijk van inkomen en type installatie.
- Verlaagde BTW bij renovaties:
- 6% i.p.v. 21% bij woningen ouder dan 10 jaar voor installatiekosten.
- EPC-labelpremie bij labelverbetering:
- Tot € 5.000 extra bij verbetering van EPC F naar label A.
Zijn er gemeentelijke of provinciale subsidies?
Veel gemeenten voorzien aanvullende premies van € 500 – € 1.500. Raadpleeg www.premiezoeker.be voor jouw specifieke woonplaats.
Heb je een vergunning nodig voor een waterpompinstallatie?
Ja, een water-water warmtepomp vereist wettelijk een melding of vergunningsprocedure bij VMM (Vlaamse Milieumaatschappij) afhankelijk van het pompdiepte en debiet.
Wanneer heb je welke vergunning nodig?
| Situatie | Procedure |
|---|---|
| Bronpomp < 500 m³/jaar | Melding via omgevingsloket |
| Bronpomp > 500 m³/jaar | Omgevingsvergunning vereist |
| Installatie > 50 meter diep | Milieuvergunning + meldingsplicht VMM |
| Gebied met beschermde waterlagen | Extra hydrologisch advies nodig |
Hoe verloopt de installatie van een water-water warmtepomp?
De installatie duurt gemiddeld 1 tot 2 weken, afhankelijk van de terreinvoorwaarden en het benodigde debiet.
Wat zijn de installatiestappen?
- Bodemonderzoek
- Vergunning aanvragen
- Boringen uitvoeren (2 putten)
- Warmtepomp installeren + aansluiten op afgiftesysteem
- Elektrisch aansluiten en inregelen
- Testfase en overdracht
Kan een water-water warmtepomp ook passief koelen?
Ja. Water-water warmtepompen kunnen in de zomermaanden passieve koeling verzorgen via vloerverwarming of ventilo-convectoren.
Hoe werkt passieve koeling?
Het relatief koude grondwater (10°C – 14°C) wordt via een platenwisselaar geleid langs de vloerleidingen zonder dat de compressor draait. Hierdoor daalt de ruimtetemperatuur zonder actief te koelen.
Wat zijn alternatieven voor water-water warmtepompen?
Als je woninglocatie niet geschikt is voor grondwateronttrekking, bestaan er andere bruikbare alternatieven.
| Type Warmtepomp | Werking | Kostprijs (gem.) | SCOP |
|---|---|---|---|
| Lucht-water | Onthaal warmte uit buitenlucht | € 10.000 – € 18.000 | 3,0 – 4,5 |
| Grond-water | Warmte uit bodem via gesloten lus | € 15.000 – € 30.000 | 4,0 – 5,0 |
| Hybride warmtepomp | Gecombineerd met gasketel | € 5.000 – € 10.000 | 2,5 – 4,0 |
| Lucht-lucht | Gebruik lucht als warmtebron en afgiftemedium | € 3.000 – € 6.000 | 2,5 – 3,5 |
Is een water-water warmtepomp rendabel in 2025?
Voor wie bouwt of grondig renoveert en over een geschikte ondergrond beschikt, is een water-water warmtepomp uiterst rendabel in België in 2025. De terugverdientijd bedraagt gemiddeld 8 tot 12 jaar dankzij een SCOP tot 5, een levensduur van meer dan 20 jaar en tal van overheidspremies. De hogere initiële investering is gerechtvaardigd door lage energiekosten en comfortvoordelen zoals passieve koeling. Wens je een exacte prijs voor jouw situatie? Dan is een plaatsbezoek steeds aangewezen. Vraag gratis en vrijblijvend offertes aan bij erkende installateurs, bijvoorbeeld via Zen Zonne Energie.